hoofdmenu

Het westen voert nog steeds oorlog met Servië

Stop dat s.v.p.

Vijanddenken vanuit het Westen jegens Servië blijft troef, ook al tekende Milosovic in juni het door bemiddeling van Rusland bereikte Athisaari-vredesakkoord. Er kwam daardoor een eind aan de NAVO-bombardementen. Nu isoleren we het land echter en geven we het geen hulp bij de wederopbouw. De oorlog gaat dus door.

Waarom? Het Westen wil van buitenaf een machtswisseling afdwingen. Ook Kroatië pleegde echter oorlogsmisdaden en deed aan etnische zuivering, vooral in Krajina, maar daar dwingen we geen machtswisseling af. We beperken daar de hulp of het leveren van olie, zoals minister van Aartsen inzake Servië in de EU voorstelde, niet tot 'progressieve' steden. Dit meten met twee maten is als volgt te verklaren. We wilden bemiddelaars zijn in het conflict tussen de Albanese Kosovaren en Servië, maar verloren daarbij onze onpartijdigheid door een onnodige dan wel ontijdige dwangmatige militaire interventie. Door de NAVO-luchtoorlog werden we anders gezegd, zelf partij in het conflict, - overigens een doodzonde bij 'peace-making' - waardoor vijanddenken ontstond en Servië werd gedemoniseerd.

Het pleit niet voor het Westen, dat het zich ondanks het juni-akkoord hiervan niet losmaakt, maar nog steeds oorlog voert. Niet meer via bommen, maar door een isolatiebeleid. Dat beleid is echter ongewenst, ineffectief en gevaarlijk:

  1. Regimewijziging in Servië is van belang, maar een zaak van het land zelf. Democratisering van Servië is tevens gewenst, maar men kan daar, zo zeg ik de progressieve Serviër Zoran Djukunovic na 'niet van de ene op de andere dag een democratisch bewind verwachten'.
  2. De betogingen van de oppositie stellen weinig meer voor. Dit komt door interne verdeeldheid, maar ook omdat Serviërs geen fut en energie meer hebben. Hun eerste zorg is overleven en hoe zich voor te bereiden op een bittere winter.
  3. Een volk laat een bewind dat 78 dagen bombardementen van de machtigste militaire organisatie ter wereld wist te weerstaan, niet meteen vallen. Voortgaan met isolatie en demonisering vanuit het Westen zal de huidige egelstelling van het volk versterken, leiden tot meer krampachtigheid en zeker de democratisering niet bevorderen.
  4. De Helsinki-beweging van de jaren zeventig, gericht op openheid en communicatie met de Warschaupactlanden, is een leerschool hoe een autoritair socialistisch bewind te democratiseren. Isolatie werkt in deze dus juist averechts.
  5. Isolatie en daarmee de verdere verkramping van Servië met als gevolg een mogelijk nieuw ingrijpen van de NAVO en escalatie van spanningen in de regio. (Het aanbieden van een vrijgeleide aan Milosovic naar Cyprus of zo, zou wellicht veel ellende kunnen voorkomen.)

Ik zou er een lief ding voor over hebben, indien de fractie van mijn eigen partij het initiatief zou nemen tot een actie om een eind te maken aan dit heilloze isolatiebeleid. Zij ondersteunde na enige aarzeling en gelukkig niet unaniem de recente NAVO-luchtactie. Het ligt dus in de lijn, indien zij in deze het voortouw neemt. Ik constateer echter met pijn, dat een delegatie van de GroenLinks fractie na terugkomst uit de Balkan verklaarde "een onafhankelijk Kosovo onvermijdelijk" te achten. Ze baseerde dat wel op de huidige feitelijke situatie, zoals dat daar "niet de dinar maar de Duitse mark in feite de munteenheid" is, maar van zo'n verklaring gaat nochtans een verkeerde suggestie uit. We verwijten Servië of althans president Milosovic onbetrouwbaarheid. Wordt met zo'n verklaring het Westen niet impliciet hetzelfde imago van onbetrouwbaarheid gegeven? Niemand misgunt op zich de Albanese Kosovaren onafhankelijkheid, maar hoe zullen de zigeuners en Serviërs reageren en wat zullen de effecten zijn op de Albanezen in Macedonië? Zal ook Montenegro zich dan niet willen losmaken? Zijn we vergeten, dat het Westen blunderde door de erkenning van Kroatië zonder garanties voor de grote Servische minderheid te bedingen met als gevolg een vreselijke oorlog, die al spoedig oversloeg naar het eveneens te vroeg erkende Bosnië? Bovendien was er in juni geen vrede gekomen, als Servië afscheiding van Kosovo had moeten accepteren. Het tekenen van een akkoord na bemiddeling is uiterst belangrijk bij 'peacemaking'. Dit, en ook de sanctionering daarvan via VN-resolutie 1244, reeds na een paar maanden indirect te helpen ondermijnen, kan gewoon niet. Temeer omdat de verdrukte van voorheen nu min of meer als onderdrukker opereert en er zelfs sprake is van omgekeerde etnische zuivering en je thans van politici verwacht dat hier hun eerste zorg ligt. Dat de Duitse mark in Kosovo informeel de munteenheid van Kosovo is, was overigens reeds jaren zo. Elk Albanees gezin heeft leden werkzaam in Duitsland.

Elke suggestie, hoe klein ook, in de richting van een onafhankelijk Kosovo los van Servië -IKV-secretaris Faber deed dat wel heel sterk - acht ik hoe dan ook onverstandig. Het juni-akkoord en ook de VN-resolutie 1244 noemt Kosovo immers nadrukkelijk een (autonoom) deel van Servië. Daarin wijziging aanbrengen kan slechts met diens instemming. Wie dat veronachtzaamt, komt nogmaals onbetrouwbaar over en levert geen bijdrage aan de vrede. Het is veeleer het tegendeel van conflictpreventie, waar we in het Westen veel lippendienst aan bewijzen. Servië en Kosovo zijn een ondeelbaar probleem. Er is nu een autonoom Kosovo en er is onderzoek naar de oorlogsmisdaden. Hoe eerder we thans stoppen met het vijanddenken jegens en isolatie van Servië, des te beter. De democratisering van het land en de stabiliteit in de regio zal er wel bij varen.

Bovendien heeft ook het Servische volk, zeker na de recente destructie als gevolg van de NAVO-bombardementen, er recht op door ons door de komende winter te worden geholpen.

Hans Feddema

(Dr. J.P. Feddema is antropoloog, publicist, vredes- en buitenlandspecialist vanuit GroenLinks)

Naar: Inhoudsopgave archief of Inhoudsopgave 't Kan Anders


Last Updated 17 januari 2000