Macedonië gered?

rol Navo bij een wankel vredesakkoord

Er zijn een paar dingen die opvallen bij het vredesakkoord van de Macedonische regering met de Albanese minderheid van medio augustus: (a) de Albanese minderheid kreeg er behoorlijk wat rechten bij, (b) het inleveren van de wapens door de UCK-rebellen binnen 30 dagen aan een NAVO-macht blijft hoe dan ook het heikele punt en (c) voor het eerst is bij dit type 'peace-keeping' de VN geheel buiten beeld.

Het vredesakkoord is erop gericht het uiteenvallen van Macedonië en een nieuw drama te voorkomen. Eind 1991 was Lord Carrington namens de EU bezig met een plan om het uiteenvallen van Joegoslavië via een mengvorm van federatie en confederatie te voorkomen. Dat is toen bijna gelukt, ware het niet dat Duitsland als vriend van Kroatië er doorheen fietste door zonder overleg met de EU Kroatië te erkennen als separate onafhankelijke staat. Ook nu zijn er krachten ten gunste van afscheiding in de richting van Groot-Albanië. Voorshands echter niet door een buitenlandse macht gesteund.

Dat zou echter wel eens anders kunnen worden, als het tweede punt - het inleveren der wapens - mislukt. Dat laatste is niet denkbeeldig. De UCK-rebellen spraken over het inleveren van 2000 wapens. Maar ze lijken over heel wat meer te beschikken. Is het bovendien niet naïef te denken, dat na de korte periode van 30 dagen nieuwe toevoer van wapens uit Albanië stopt? Dit te meer omdat inmiddels een nieuwe UCK in het leven is geroepen, namelijk het Albanese Nationale Leger (AKSH), dat het vredesakkoord onomwonden afwijst. Het is niet onmogelijk dat UCK-leider Thaci daar de hand in heeft. Het grote probleem blijft de oncontroleerbaarheid van de grens tussen Zuid-Kosovo en Noord-Macedonië. Een probleem wat betreft zowel de toevoer van wapens als de intensieve drugscriminaliteit in dat gebied.

Een derde punt is de tijdelijke troepenmacht in Macedonië. Minister De Grave wil absoluut geen militaire interventie. De Noord-Ierse situatie met een jarenlange professionele Britse troepenmacht ter plaatse zou volgens hem aantonen, dat dat niet werkt. Het zou nu slechts gaan om het inzamelen der in te leveren wapens op basis van de vredeswil van het door partijen getekende accoord. Een vorm van 'peace-keeping' dus. Alleen vreemd dat het slechts zou gaan om 30 dagen. Het bewaken van een accoord duurt meestal veel langer. Vreemd bovendien, dat voor zo'n kleine operatie niet is gekozen voor de VN, immers het geëigende orgaan voor 'peace-keeping'. Dat de VS aan de NAVO voor zulke operaties de voorkeur geven boven de VN is bekend. De VS lijken zich immers als grootmacht meer en meer te willen ontrekken aan de internationale rechtsorde, die ze zelf na 1918 (Wilson) en na 1945 (Roosevelt) hebben helpen opzetten. Maar Solana en de EU hadden dit niet over hun kant mogen laten gaan, te meer omdat de EU ook niet-NAVO-staten telt. Of zouden de EU en de VS er al vanuit gaan, dat het vredesaccoord gedoemd is te mislukken en het spoedig weer vechten wordt en dat daarom weloverwogen gekozen is voor de NAVO in plaats van voor de VN? Hopelijk zullen Tweede Kamerleden de minister hierop binnenkort extra aan de tand gaan voelen.

Hans Feddema

hoofdmenu    inhoudsopgave    archief    over 'tKA   

Laatst gewijzigd: 7 september 2001